Vervolg No-nonsens

Monopoliepositie verloren

Hoe gelukkig zijn de diverse geledingen met jouw plannen?

Arie: Dat varieert nogal. Een aantal winkeliers en verdeelcentra

zijn bang dat ze hun relatieve monopolie positie zullen verliezen. Dat is inderdaad lang niet ondenkbaar. Aan de andere kant zijn de verdeelcentra prima in de gelegenheid om de groothandelaars te worden van de produkten die straks onder het nieuwe keurmerk zouden komen te vallen.

Dan de konsumenten. Het Iigt voor op mijn tong om te zeggen dat ik namens de konsumenten spreek, als medewerker van de Alternatieve Konsumenten Bond. Maar dat is nogal aanmatigend, want het valt bepaald niet mee om onze leden en andere alter-natieve konsumenten voor deze diskussie te mobiliseren. We gaan het wel proberen, maar tot nu toe is de opkomst op leden-vergaderingen uiterst minimaal.

Met de meeste telers zit ik aardig op één lijn. Het valt te verwach-ten dat de omzet van de nieuwe ’biologisch geteelde’ produkten flink zal toenemen, als die via de gewone handelskanalen wordt afgezet.

Er hebben in de loop van de tijd namelijk een aantal konsumen-tenonderzoekjes plaats gevonden, die in die richting wijzen.

Daar blijkt bijvoorbeeld uit dat er een vrij omvangrijke groep potentiële kopers van biologisch geteelde produkten bestaat, die nu om de een of andere reden deze produkten nog niet koopt. Dat kan zijn omdat de dichtstbijzijnde alternatieve winkel te ver weg is, of omdat men de produkten te duur vindt, of het type winkel niet aantrekkelijk vindt (te alternatief dus). In het nieuwe verkoopsysteem vervallen drie redenen min of meer. In theorie kan de omzet daardoor maar liefst 10 maal zo groot worden. Dan zal een veel groter deel van de produktie van de aangesloten telers als biologisch produkt verkocht kunnen worden en zullen tientallen telers, die nu bij ons en elders op wachtlijsten staan daadwerkelijk met biologische teelt kunnen beginnen. Met als gevolg: minder belasting van het milieu.

Het doorbreken van de zelfbeperkingen van het circuit zal inhou-den dat er in de biologische teelt grootschaliger zal worden gewerkt. Dat is overigens niks nieuws. Die ontwikkeling is al een tijd aan de gang. Zowel in het EKO- als in het biologisch- dynamische circuit richt men zich nu al meer op de middelgrote en grote bedrijven, want te veel aandacht voor de kleintjes is kostprijsverhogend en dus niet konkurrerend.

Spruitenplukmachine

Ook de mechanisering neemt toe. Een voorbeeld. Vorig jaar was er een EKO- boer die als eerste een spruitenplukmachine kocht. De altematieve spruitjes. die tot dan toe altijd zo duur waren

omdat ze met de hand geplukt moesten worden, daalden nu ineens een stuk in prijs. De andere boeren raakten hun spruitjes pas weer kwijt toen de oogst van de gemechaniseerde boer op was. Of, algemener gesteld: er wordt meer en meer gemechaniseerd, er vindt schaalvergroting plaats. De kleintjes gaan er uit omdat ze niet meer kunnen konkurreren.

Waar heb ik dit meer gehoord?

Arie: Inderdaad, zo ontdekt de alternatieve handel het kapi-talisme. Je kunt de EKO-beweging beschouwen als de erfge-naam van de Kabouterbeweging, de woelige zestiger jaren, ‘de verbeelding aan de macht’.

Het lijkt er nu op dat die verbeelding van de troon wordt gestoten?

Arie: Dat kun je wel konkluderen, ja. Ik ben ervan overtuigd dat, als de mensen uit de alternatieve bewegingen niet zelf een frisse wind door hun handel laten waaien, anderen er wel op zullen inspringen. Ondertussen is het dan inderdaad heel treurig om te konkluderen dat je het grootste deel van de idealen van het EKO-manifest met de oud-papierman meegeeft.

Ik had heel graag meegebouwd aan een circuit in de geest van ’hier staan we voor'. Maar het is duidelijk dat we zo niet verder kunnen. Er is in de alternatieve beweging te weinig kohesie en er worden te weinig duidelijke keuzes gedaan om met z’n allen ekonomische wetmatigheden als schaalvergroting en mechanisering te trotseren. Ik geloof dat we nu voor de keuze staan tussen blinde behoudzucht en de beuk erin, tussen stringente zelfbeperking waar je niets voor terug krijgt en no-nonsense.

Dan kies ik er voor om door te gaan met de levensvatbare elementen van het oude ideaal. Met achterlating van de rest. No-nonsense. Hoe dat zich precies gaat ontwikkelen kan ik nu nog niet overzien. Maar het gaat mij er om dat de milieuvriendelijke produkten goed, gekontroleerd en betaalbaar bij de konsument komen. De rest kan me op dit moment min of meer de bout hachelen.

Rutger Schilpzand